Thu nhập ổn định
 
Sông Nhật Lệ đoạn qua thị trấn Quán Hàu, xã Lương Ninh và Võ Ninh (Quảng Ninh) có chiều dài khoảng 3km, chiều rộng 1km là nơi có môi trường phù hợp cho hàu cửa sông phát triển. Tận dụng lợi thế tự nhiên này, nhiều năm nay, người dân thị trấn Quán Hàu đã mạnh dạn “khởi nghiệp” bằng nghề nuôi hàu thương phẩm trên sông. Tổ dân phố (TDP) Bình Minh và Phú Bình là hai địa phương có số hộ nuôi hàu nhiều nhất trên địa bàn.  
 
Đi dọc ven sông, không khó để bắt gặp những chiếc bè (giàn) nuôi hàu của người dân. Bè nuôi hàu được làm bằng tre có diện tích hàng chục m2 để nổi trên những thùng xốp. Trên mỗi thân tre được treo vô số những dây hàu lớn nhỏ khác nhau.
 
Cầm trên tay dây hàu được nhấc lên từ bè nuôi, anh Nguyễn Văn Toán, TDP Bình Minh chia sẻ: “Tôi là một trong những hộ dân tham gia nuôi hàu thương phẩm đầu tiên ở địa phương. Trước đây, tôi đã có nhiều năm gắn bó với nghề khai thác hàu trên sông. Tuy nhiên, những năm trở lại đây, hàu tự nhiên ngày càng trở nên khan hiếm, trong khi nhu cầu của người tiêu dùng ngày càng cao nên tôi luôn ấp ủ dự định thử nuôi hàu trên sông”.

Nghề nuôi hàu trên sông đem lại thu nhập ổn định cho gia đình anh Nguyễn Văn Toán

Năm 2019, sau khi được tham quan, học tập kinh nghiệm tại các mô hình nuôi hàu thương phẩm ở huyện Vân Đồn (tỉnh Quảng Ninh), anh Toán đã mạnh dạn nuôi thử nghiệm 1 bè hàu trên sông. Thấy hàu sinh trưởng và phát triển tốt, anh đã mở rộng nuôi hơn 300 dây hàu. Nhờ chăm sóc đúng kỹ thuật, ngay năm đầu tiên nuôi hàu thương phẩm anh đã có lãi. Từ một bè hàu nuôi thử nghiệm ban đầu, đến nay, cơ sở của anh Toán duy trì nuôi ổn định 3 giàn với hơn 3.200 dây hàu.
 
Theo anh Toán, kỹ thuật nuôi hàu rất đơn giản, chi phí nuôi không lớn vì nguồn thức ăn có sẵn trong tự nhiên. Trong quá trình nuôi, người nuôi chỉ cần thường xuyên theo dõi, vệ sinh bè nuôi để hạn chế ốc, các sinh vật, đất bùn bám vào làm hàu chết hoặc chậm phát triển. Hàu sống chủ yếu nhờ vào nguồn phù du có sẵn trong nước, không tốn nhiều công chăm sóc.

Nuôi hàu thương phẩm mở ra nhiều triển vọng, đem lại giá trị kinh tế cao cho người dân

Đặc biệt, điều kiện tự nhiên vùng hạ lưu sông Nhật Lệ là môi trường tự nhiên rất thích hợp cho con hàu phát triển, tăng trưởng nhanh nên rút ngắn thời gian nuôi, năng suất lại cao, cho thu nhập ổn định. Mỗi chùm hàu khi thu hoạch cho khoảng 2-3kg ruột hàu. Hàu sau khi cạy tách ruột, người nuôi còn có thể tận dụng vỏ hàu bán cho các cơ sở làm giá thể cấy hàu giống, nuôi hàu bằng giá thể vỏ hàu an toàn và không gây ô nhiễm môi trường.
 
Để giữ được hương vị tươi ngon của hàu, sau khi thu hoạch hàu từ các bè nuôi, người dân thường cạy hàu ngay tại bờ sông. Những con hàu tươi ngon, to tròn đã được chị Nguyễn Thị Hà Thanh, TDP Bình Minh (thị trấn Quán Hàu) rửa sạch, đóng thành từng gói để kịp giao cho khách hàng.
 
Chị Hà Thanh chia sẻ: “Gia đình tôi vừa nuôi hàu dây, vừa là đầu mối thu mua hàu của bà con trên địa bàn. Mỗi ngày tôi thu mua từ 7-8 tạ hàu của bà con trong vùng rồi bán cho các nhà hàng, quán ăn trên địa bàn và vùng lân cận. Năm nay, điều kiện tự nhiên thuận lợi nên hàu phát triển tốt, chất lượng hàu bảo đảm và được người tiêu dùng ưa chuộng. Hàu đã tách vỏ, làm sạch có giá bán ổn định từ 100.000-120.000 đồng/kg.

Sau khi thu hoạch hàu, người dân trực tiếp cạy hàu, đóng gói để bán cho các nhà hàng, quán ăn trên địa bàn

Hướng đến phát triển bền vững

Trong tình hình điều kiện nguồn lợi đánh bắt thủy sản ngày càng khan hiếm, việc phát triển nuôi hàu góp phần mang lại lợi ích kinh tế cho người dân. Tận dụng lợi thế về điều kiện tự nhiên, ngày càng có nhiều hộ dân ở thị trấn Quán Hàu đã chuyển đổi từ nghề khai thác thuỷ sản sang nuôi hàu.
 
Chi hội trưởng Chi hội Nông dân TDP Bình Minh Võ Thị Xuân cho hay, nhận thấy mô hình nuôi hàu thương phẩm trên sông đem lại hiệu quả kinh tế cao, chi hội đã tích cực tuyên truyền, vận động hội viên đầu tư mở rộng diện tích nuôi. Mô hình nuôi hàu thương phẩm đã giúp cho người dân địa phương vươn lên phát triển kinh tế gia đình, ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, để nghề nuôi hàu phát triển bền vững, ngoài kỹ thuật nuôi, quan trắc môi trường nước, cảnh báo dịch bệnh…, bà con cần ý thức, giữ gìn vệ sinh môi trường nơi sơ chế hàu, bố trí khu vực thu gom vỏ hàu để bảo vệ môi trường sống.
 
Theo phân tích của các chuyên gia dinh dưỡng, hàu là loại hải sản cung cấp nhiều chất dinh dưỡng và khoáng tố, các vitamin và hợp chất hữu cơ (protein, vitamin D, B1, B3, B12, kẽm, sắt, đồng, selenium, phốt pho, kali, các acid béo omega-3, các chất kháng ôxy hóa, cholesterol…). Với thành phần chất dinh dưỡng phong phú, thịt hàu là một món ăn rất tốt cho cơ thể, giúp tăng cường hệ miễn dịch, phòng bệnh tim mạch, sáng mắt, ổn định hệ thần kinh...

Năm 2022, Hội Nông dân thị trấn đã thực hiện mô hình dân vận khéo “Vận động nhân dân thực hiện nuôi hàu theo công nghệ mới trên diện rộng và xây dựng nhãn hiệu hàu Quán Hàu”. Từ hiệu quả của mô hình nuôi hàu thương phẩm trên sông, nhiều hội viên nông dân ở TDP Bình Minh và Phú Bình đã học hỏi, nhân rộng. Đến nay, đã có 10 hộ nuôi với 19 bè nuôi (mỗi bè diện tích 80m2). Sản lượng mỗi năm khoảng 12,5 tấn, lợi nhuận thu về trên 950 triệu đồng.  

“Thời gian tới, hội sẽ tiếp tục tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật nuôi hàu cho người dân, đồng thời vận động người dân nuôi hàu đúng phần diện tích, tránh lấn chiếm lòng sông gây cản trở tàu thuyền đi lại, góp phần ổn định kinh tế cho người dân”, Phó Chủ tịch Hội Nông dân thị trấn Quán Hàu Nguyễn Thị Hợi cho hay.

Người dân thị trấn Quán Hàu thu hoạch hàu nuôi thương phẩm trên sông

Để nghề nuôi hàu phát triển bền vững, UBND huyện Quảng Ninh đã quy hoạch phát triển vùng nuôi hàu thương phẩm và tự nhiên trên sông Nhật Lệ đoạn qua thị trấn Quán Hàu với diện tích 70ha. Cùng với đó, UBND huyện và thị trấn Quán Hàu đã có chính sách hỗ trợ và khuyến khích các hộ dân có năng lực và kinh nghiệm trên địa bàn đầu tư nuôi hàu thương phẩm. Với kỳ vọng mô hình nuôi hàu thương phẩm trên sông sẽ phát triển theo hướng bền vững, từ đó góp phần nâng tầm thương hiệu hàu Quán Hàu.

Theo Báo Quảng Bình