Ga Kẻ Rấy

19:18, Thứ Năm, 18-9-2014

Xem với cỡ chữ : A- A A+

GA KẼ RẤY 

Di tích lịch sử cách mạng ga Kẻ Rấy thuộc tiểu khu 7 thịtrấn. Hoàn Lão, huyện Bố Trạch, cách trung tâm thị trấn Hoàn Lão khoảng 3 km vềphía Tây. 

Di tích nằm ở kinh độ 106031'30'', vĩ độ17025'. Nơi đây, diễn ra sự kiện thành lập Chi bộ Đảng cộng sản đầutiên trên đất Quảng Bình giữa đêm trường nô lệ. Đây chính là tiền đề cơ bảnquyết định cho những thắng lợi oanh liệt và những bước nhảy vọt lớn trong diễntrình cách mạng ở Quảng Bình. 

Năm 1928, thông qua hoạt động của Đảng viên Tân Việtcách mạng Đảng trên tuyến đường sắt Vinh - TuRan, một nhóm Tân Việt gồm cácđồng chí: Ga (tức là đồng chí Nguyễn Trọng Di làm xếp ga tại ga Kẻ Rấy) và đồngchí Duyệt (tức là Dương Đình Dư, thầy giáo dạy học) được gây dựng cơ sở tại gaKẻ Rấy (Hoàn Lão). 

Giữa năm 1929, các anh Quách Tuân, Quách Vịnh học ởHà Nội và Huế về quê Hoàn Lão tìm gặp các anh trong nhóm Tân Việt và thành lập''Nhóm đọc sách báo'' ở Hoàn Lão. Nhóm này quyết định lấy các bài báo mang nộidung tiến bộ trong các báo ''Việt Nam hồn", ''Phong hóa'', ''Hà thành thờibáo''... làm tài liệu học tập và tuyên truyền trong quần chúng, nhất là thanhniên, học sinh, dân nghèo, vận động đấu tranh chống các hủ tục phong kiến lạchậu ở địa phương. 

Sau khi thành lập ''Nhóm đọc sách báo" đồng chí Quách Tuân đãtừng bắt liên lạc với các đồng chí Nguyễn Hữu Chuyên, Trịnh Quang Xuân, DươngVăn Lan, đồng chí Quốc Hoa (Tân) những Đảng viên của Đông Dương cộng sản. Quađường dây liên lạc đó ''Nhóm đọc sách báo'' cũng đã bắt được liên lạc với mộtsố cơ sở cách mạng ở thị xã Đồng Hới như: Tôn Thất Đãi (nghè Đãi), Nguyễn KinhChi. 

Tháng 7-1929, đồng chí Lê Viết Lượng đặc phái viên của Đảng TânViệt đã từ Nghệ An đến Quảng Bình bắt liên lạc với Nguyễn Trọng Di và DươngĐình Dư là hội viên Tân Việt ở Bố Trạch. Lúc này Đông Dương cộng sản Đảng (BắcKỳ) và An Nam cộng sản Đảng (Nam Kỳ) thành lập. Những Đảng viên của Đảng TânViệt có xu hướng tiến bộ, đấu tranh chuyển hóa Đảng Tân Việt thành Đông Dươngcộng sản Liên đoàn. Cuối tháng 12-l929, đồng chí Lê Viết Lượng đến Bố Trạch gặpnhóm Tân Việt bàn việc chuyển nhóm thành Đông Dương cộng sản Liên đoàn. Tháng1-1930, Ban vận động Đông Dương cộng sản Liên đoàn được thành lập gồm 3 đồngchí: Ga, Duyệt, Điện và do đồng chí Điện làm Bí thư. 

Ngày 3-2-1930, Đảng cộng sản Việt Nam ra đời đánh dấu một bước ngoặtvô cùng quan trọng trong lịch sử cách mạng nước ta. Sau khi Đảng cộng sản rađời, Xứ ủy Trung kỳ cũng được thành lập, trực tiếp chỉ đạo việc xây dựng hệthống tổ chức cơ sở Đảng ở các tỉnh miền Trung. Tại 3 tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị,Thừa Thiên, đồng chí Lê Viết Lượng xứ ủy viên được Xứ ủy Trung kỳ giao tráchnhiệm xây dựng hệ thống tổ chức cơ sở Đảng. Ở Quảng Bình, ngày 22-4-1930, đồngchí đến ga Kẻ Rấy (Hoàn Lão) một nơi hẻo lánh, xa dân cư, gần trường cấp I làngHòa Duyệt, đây là một vị trí rất thuận tiện cho việc liên lạc, hội họp bí mật.Tại. đây, Chi bộ Đảng cộng sản đầu tiên được thành lập trên cơ sở Ban vận độngĐông Dương cộng sản Liên đoàn. Chi bộ gồm 3 đồng chí: Điện, Ga và Duyệt. Đồngchí Điện làm Bí thư phụ trách chung và trọng tâm là phong trào công nhân xe lửađoạn Phúc Tự đến ga Thọ Lộc. Đồng chí Dương Đình Dư (bí danh là Duyệt) phụtrách vận động nông dân và thanh niên ở vùng tổng Hoàn Lão. Chi bộ Đảng cộngsản thành lập có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với phong trào cách mạng ở BốTrạch nói riêng, Quảng Bình nói chung. Sau khi thành lập Chi bộ kết nạp thêmmột số đồng chí như: đồng chí Quách Tuân làm nhiệm vụ liên lạc với các tổ chứcĐảng ở Huế, Đông Hà và nhận tài liệu, cờ Đảng phục vụ việc tuyên truyền tổ chứcnhân dân đấu tranh. Đồng chí Quách Vịnh phụ trách thanh niên. Bên cạnh các hoạtđộng rải truyền đơn, treo cờ Đảng trong các ngày lễ 1-5, 14-7-1930 (ngày kỷniệm quốc khánh nước cộng hòa Pháp) và phong trào đấu tranh của công nhân vànông dân ở Hòa Duyệt, đường tỉnh lộ 2 và làng Hoàn Phúc, Chi bộ còn vận độngnông dân trong nhiều làng đấu tranh đòi giảm sưu, thuế, chia lại công điền,công thổ. Tiêu biểu có các cuộc đấu tranh ngày 1-6-1930 tại xóm Nậy thôn VõThuận. Tháng 7-1930, Chi bộ vận động hơn 500 dân phu của các làng Hoàn Lão,Hoàn Phúc, Vạn Lộc đang làm đường tỉnh lộ 2 bãi công. 

Tháng 8-1930, gần 1.000 người dân làng Hoàn Phúc kéo đến đình làngđấu tranh không cho bọn Bùi Huy Tín mưu toan chiếm đoạt 500 ha ruộng đất công.Cuối tháng 8-1930, Chi bộ đã xây dựng được tổ chức Nông hội đỏ ở làng Lý Hòa.Phát triển Đảng trong công nhân đường sắt ở ga Ngân Sơn và ga Sa Lung. 

Phong trào cách mạng của quần chúng dưới sự lãnh đạo của Chi bộngày càng phát triển làm cho bộ máy chính quyền bảo hộ và bọn tay sai ở QuảngBình vô cùng hoang mang lo sợ. Bằng các thủ đoạn khủng bố, mua chuộc hết sứcthâm độc bọn chúng tìm mọi cách đập tắt phong trào cách mạng, đến tháng 5-1931các Đảng viên ở Chi bộ ga Kẻ Rấy lần lượt sa vào tay giặc. Đây là một tổn thấtlớn đối với phong trào cách mạng ở Quảng Bình nói chung và ở Bố Trạch nóiriêng. Di tích lịch sử cách mạng ga Kẻ Rấy hiện nay được Đảng bộ và chính quyềnhuyện Bố Trạch cho xây dựng bia di tích để ghi đấu sự kiện lịch sử vẽ vang, vềsự ra đời của một Chi bộ Đảng cộng sản đầu tiên trên đất Quảng Bình. Đánh dấumột bước ngoặt lịch sử quan trọng của phong trào cách mạng, để từ đó làm tiềnđề cho những thắng lợi trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc ở Quảng Bình,cùng với cả nước làm tròn sứ mệnh lịch sử của mình, hoàn thành cách mạng dântộc dân chủ nhân dân và tiến lên chủ nghĩa xã hội.

Các tin khác